De toekomst van arbeid

Steeds meer Nederlanders ervaren hun toekomst onzeker. Niet alleen binnen de werkloosheid, maar ook mensen die wel werk hebben maken zich steeds vaker zorgen over hun toekomst. ZZP’ers bijvoorbeeld. De opleidingsongelijkheid neemt ondertussen verder toe terwijl laagopgeleiden in vergelijking met hoogopgeleiden weinig bijleren in hun werkomgeving. Het wisselen van werkgever of van sector verloopt daarnaast in de praktijk vaak niet soepel.

Om in Nederland een hogere welvaart, een toekomstbestendige arbeidsmarkt en meer welzijn voor iedereen te realiseren, zijn wijzigingen van de arbeidsmarkt, het onderwijs en de sociale zekerheid nodig. Het Platform de Toekomst van Arbeid (PTA) wil deze omslag in gang zetten en presenteerde afgelopen maand in het rapport ‘Investeren in mensen’ een reeks aanbevelingen over werk, leren en verzekeren in de toekomst. 

De aanbevelingen uit het rapport zijn onder te verdelen in 6 hoofdthema’s:

1. Ontwikkeling: o.a. een periodieke loopbaan-APK en individuele ontwikkelrekening voor volwassenen.
2. Arbeidscontracten: o.a. het terugdringen van de wildgroei aan arbeidscontracten. Meer juridische duidelijkheid over het onderscheid tussen werknemers, uitzendwerknemers en zelfstandigen.
3. Inkomensverzekeringen: 

• werkloosheid: WW-uitkering als springplank naar werk
• ziekte en arbeidsongeschiktheid: meer regie op eigen re-integratie
• verlof: kinderopvang toegankelijker en goedkoper

4. Basis arbeidsmarkt: o.a. basisbanen in plaats van uitkeringen en loonkostensubsidie via gemeente
5. Kinderen en ouders: o.a. speelleerschool en brede schooldag voor kinderen tussen 6 en 12 jaar 
6. Werkhuis: Oprichten van Werkhuis voor advies aan werknemers/werkzoekenden over loopbaan, opleiding en duurzame inzetbaarheid

Geen uitkering maar basisbaan

De meest opvallende en misschien wel baanbrekende aanbeveling is het idee om mensen niet langer een bijstandsuitkering te geven, maar een “basisbaan” voor 28 uur per week tegen 70 procent van het wettelijk minimum maandloon. Om er op voorhand voor te zorgen dat mensen uiteindelijk niet in een uitkering belanden of blijven zitten maar zo snel/goed mogelijk van baan naar baan begeleid worden, moet er als het aan het PTA ligt een zogenaamd Werkhuis komen. Zowel alle werkenden als werkzoekenden kunnen hier terecht voor advies over werk, opleiding en duurzame inzetbaarheid.

De gevolgen van de coronacrisis maken de noodzaak hiervan volgens het PTA heel duidelijk zichtbaar.

Voorstellen leveren een hoop extra banen op

Uit een doorrekening voor de voorstellen blijkt dat het totaalpakket aan voorstellen naar verwachting ruim 140.000 extra fulltime banen opleveren. Daarnaast zal door de extra individuele ontwikkelrekening en ingrepen in contractvormen en sociale zekerheid ook de productiviteit van medewerkers verder toenemen. Verder wordt verwacht dat de totale lasten voor werkgevers met een half miljard af zullen nemen. Voor zelfstandig ondernemers stijgen de lasten daarentegen met 2,5 miljard. Dat komt onder andere door de verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering die in het pensioenakkoord is afgesproken en de afschaffing van de zelfstandigenaftrek en mkb-winstvrijstelling.

De aanbevelingen zijn uitgedacht vóór de coronacrisis. PTA raadt het volgende kabinet aan om haast te maken met de toekenning van leerrechten en een WW-regime dat meer mee-ademt met ontwikkelingen binnen de economie.

Maatschappelijke alliantie
In PTA denkt een groot aantal deskundigen mee. De alliantie geeft daarmee gehoor aan de oproep van de commissie-Borstlap om zijn voorstellen verder te brengen. Initiatiefnemers zijn Aart van der Gaag, Hans Kamps, Fred van Haasteren en vertegenwoordigers van ABU, Cedris, Goldschmeding Foundation, MBO Raad, NRTO, AWVN, Verbond van Verzekeraars en Kindcentra 2020.

Download 'Investeren in mensen' hier